As cartas de Simone

Hai unha frase, que aparece de cando en vez nas redes, atribuída a Simone de Beauvoir -vouna dar por certa, con isto das redes nunca se pode dar nada por veraz- “O feminismo é unha forma de vivir individualmente e de loitar colectivamente” que penso non practican moitas feministas e moitos feministos.

Estxs feministxs fan moitas manifestacións de todo tipo en contra do patriarcado e do machismo pero de portas adentro seguen a manter os papeis asignados pola sociedade patriarcal, educando a súa crianza -inconscientemente, supoño- neste modelo.

As persoas que levantan polémica pola publicación dunhas cartas de amor “bastante cursis” de Simone de Beauvoir penso que o fan sen considerar a época na que viviu. Eu son posterior a ela, bastante, pero supoño que a sociedade na que vivín eu cando era nova podía ser moi parecida á que viviu ela coa mesma idade.

Non sei se ela facía o mesmo ca min, pero vouvos contar o que facía eu.

Considero que vivín dunha forma moi libre pasando desapercebida; no terreo persoal, non era a maior nin a máis pequena dos irmáns, nin era varón, polo que non acaparaba o centro de atención familiar; e no profesional era docente, sector no que o machismo era menos virulento. Na época de estudante adulta vivía nun piso compartido, “sen pais”. Todo isto facía que poidese vivir con moita leberdade de actuación. Tampouco casei nin tiven descendencia, mascotas ou plantas e polo tanto tampouco o grao de atadura que iso representa.

Cando chegou o momento das relacións de parella mesturaba amor e sexo de forma semi-inconsciente basicamente por dúas razóns; por unha banda eu sentíame mellor conmigo mesma tendo relacións sexuais con alguén do que “estaba namorada”, menos pendón, e socialmente estaba menos criminalizado; e por outra, a persoa coa que me deitaba tamén se sentia mellor, facíalle sentirse máis valorado e non te trataba coma unha “fresca”.

Que non digo eu que me deitara con persoas que me caían mal… algunhas veces eran amigos, pero de aí a que os considerara “parella formal”…

Este tipo de actuacións -o mesmo que esaxerar o placer- é pouco feminista? Pois supoño que unha feminista de hoxe diría que si.

Para min foron pequenos matices que me permitiron vivir con un grao de liberdade moito maior que a maioría das mulleres da miña idade.

Como dixen, pode que a Simone lle pasara algo parecido.

Simone de Beauvoir II

Segundo coa entrevista a Simone de Beauvoir  quero comentar esta resposta.

Entonces, ¿la idea es que si hay una revolución, la situación de la mujer cambiará automáticamente?

Sí. Y tengo que decir que en 1949, cuando escribí este libro, dudaba poco de eso. Creía que había que militar por la revolución, soy completamente de izquierdas y busco un derrocamiento del sistema, la caída del capitalismo. Pensaba que sólo hacía falta eso para que la situación de la mujer fuese igual que la del hombre. Después me di cuenta de que me equivocaba. Ni en la URSS, ni en Checoslovaquia, ni en ningún país socialista, ni en los partidos comunistas, ni en los sindicatos, ni siquiera en los movimientos de vanguardia, el destino de la mujer es el mismo que el del hombre. Esto es lo que me convenció para convertirme en feminista y de manera bastante militante. He comprendido que existe una lucha puramente feminista y que ésta pelea contra los valores patriarcales que no debemos confundir con los capitalistas. Para mí, las dos luchas han de ir juntas. Parece imposible que el destino de la mujer cambie profundamente si el destino de la sociedad no cambia profundamente en cuanto a la lucha de clases. Pero también parece ilusorio pensar que la lucha de clases sirva por completo, tiene que existir una lucha específicamente para la mujer.

Aínda que concordo no esencial da súa análise, é moi difícil acadar igualdade de xénero nunha sociedade desigual, quería matizar un pouco o da situación da muller nas sociedades socialistas. É certo que non conseguiron que o destino das mulleres sexa o mesmo que o dos homes, pero comparando sociedades próximas considero que non é a mesma tituación a das mulleres en China que en Xapón así coma non é a mesma en Cuba que en Haiti.

Simone de Beauvoir

Co gallo do trixésimo aniversario do seu pasamento apareceron nos xornais novas sobre ela. Chamoume a atención un artigo en ctxt contexto y acción. Trátase dunha entrevista que lle fixo o xornalista Jean Louis Servan Schreiber para unha TV no ano 1975 -ao parecer foi a primeira que concedeu porque non era moi dada a saír pola tele- traducida por Gabriel Méndez-Nicolás.

Sempre tiven unha certa admiración por esta muller pero non polo que escribiu. De feito non lin nunca un libro seu -algunhas citas ou referencias en textos de outrxs, si. O que me impresiona é a forma que tivo de vivir, especialmente a faceta sentimental.

Tamén me gustaba a de Woody Allen -polos anos 70- pero ten moito menos mérito por tratarse dun home e algúns anos máis tarde.

Desta entrevista hai algunhas respostas que quero comentar.

En sus memorias dice que escribiendo Le deuxième sexe se dio cuenta de que descubría con cuarenta años una situación que le parecía evidente una vez que uno se percataba de ella. ¿Cómo puede ser que una mujer como usted, intelectual, con grandes estudios no haya vislumbrado antes la situación que describe?

Porque he vivido mi propia condición, la de intelectual que tenía la suerte de ejercer una profesión donde no había competición con los hombres ya que la enseñanza está abierta a ambos. Había tenido compañeros en la Sorbona o en otros lugares que en el plano intelectual dominaban perfectamente la idea de igualdad. No había sentido eso. Como tampoco nunca quise casarme ni tener hijos, no he tenido una vida doméstica que es lo más opresor para la condición femenina. Había escapado a la servidumbre que implica la condición femenina. Más tarde, cuando empecé a reflexionar, a mirar a mí alrededor, vi la verdad sobre la condición femenina. La he descubierto en gran parte al escribir Le deuxième sexe.

Non me sorprende como chegou a vivir desa forma tan libre antes de intelectualizalo porque así foi coma cheguei eu ao feminismo, ao ateismo… e a todos os ismos que teño; sen darme conta, simplemente vivindo como quería, dun xeito instintivo. Tamén fun docente e é certo que nese mundo a xente é moito máis igualitaria -por intuición ou por racionalidade.

As relacións sentimentais ao uso non están feitas para as mulleres -hoxe tampouco. Polo que case a única posibilidade de escapar á servidume feminina é fuxir da vida doméstica.

E así, ela e máis eu, vivimos como puidemos -coas súas luces e as súas sombras- a nosa vida sentimental.