Tertulias e programas de humor

Non me gustan os programas nos que hai moita xente opinando sobre un tema e o éxito do programa baséase na confrontación sen ánimo de concordar que inevitablemente leve á violencia verbal.

Pouco a pouco fun deixando de ver programas deste tipo. Empecei polos do “corazón”; Sálvame, en todas as súas modalidades; e continuei polos de contido “político” en horario nocturno -pola mañán non vexo a TV-, La sexta noche e similares.

Deixei de velos porque, de entrada, non me gusta o ruído e tamén porque nin sequera concordaba coas persoas que defendían as causas coas que eu estaba de acordo. Explícome; moitas veces para defender unha causa boa utilízanse exemplos extremos que acaban desvirtuando a causa -non hai moito dicía que para defender as pensións non hai que pór a énfase no IPC, que tamén, senon na contía das mínimas.

Agora vexo programas de humor que tratan os temas con moita máis seriedade que as tertulias e dende o meu punto de vista fan diagnósticos dos males da sociedade moito máis acertados.

Hai pouco, en Late motiv, Roberto Henríquez (Bob Pop), co-subdirector e guionista do programa, dixo cousas coma estas: “La causa es buena (…) pero estamos eligiendo mal nuestros símbolos, nuestros referentes, (…), y a nuestros representantes (…). Elegimos bien las causas pero elegimos mal a los representantes” ou “demasiados influencers y muy pocos referentes”. E aínda que el mesmo nos di hoxe en Tuiter “Gracias. Lo estáis flipando con lo mío de anteanoche en #LateMotiv y me estáis dando la razón: elegís fatal los referentes. Os sirve cualquiera. Incluso yo.” eu sempre o escoito con moita atención.

Ben, pois eu non só non escoito nada coma isto nas tertulias sesudas senon que o que escoito e como se utilizan moi malos referentes para defender moi boas causas.

E así estamos; as tertulias faríannos rir, se non fose porque o asunto é triste; e os programas de humor fannos pensar.

Ficción e realidade

A aprendizaxe de diferenciar a fantasía da realidade empeza entre os 3-5 anos de idade. O proceso pódese alongar, dependendo da situación, ata os 12 anos.

Pero, dependendo da experiencia de cadaquen, mesmo na adolescencia moitas persoas poden ser enganadas e aceptar como realidade algo que non o é.

Realidade e fantasía, realidade e ficción, propaganda… Convén ter as cousas claras.

Hai pouco vin unha entrevista a Darío Adanti, cofundador da revista Mongolia, na que se abordaba o tema do humor -tan polémico actualmente-, de se se pode ofender con este xénero. Fixo a comparación dun espectáculo de humor cunha película gore. Eu estou de acordo con iso. Cadaquen elixe os espectáculos que quere ver; se non me gustan as esceas de violencia gráfica sanguinolentas, non vou ver unha película gore -mesmo as que son de humor, que tamén hai.

Pero para min a cuestión non é esa. A cuestión é cando se utiliza o humor na vida real con ánimo de ofender, ou como mínimo molestar; ridiculizar; rebaixar a autoestima…

Un exemplo que non me canso de dicir; os matóns adolescentes, que van polos institutos amedrentando aos seus compañeiros, sempre rematan minimizando a gravidade da súas verbas dicindo que era de broma. Pero isto non é ficción.

No mundo da información estase a producir un fenómeno que me confunde un pouco.

Hai programas de humor que tratan a actualidade política. Ben, aquí a cousa está clara, é un programa de humor.

Hai programas que son unha mezcla de entretemento e actualidade -os da mañán, basicamente. Moitas veces póñense en contacto con persoas -políticas ou non. Aquí utilízase -con esas persoas- o sarcasmo coma se fose humor. Pero iso é outra cousa. E a min estas situacións recórdanme as dos matóns: os afectados non poden darse por molestados porque quedarían en evidencia por non ter sentido do humor; a todos os presentes no plató -e supoño que a moitos espectadores tamén porque teñen moita audiencia- failles moita graza.

Será que non pasamos aínda a fase de diferenciar a realidade da ficción?

E outra pregunta que me fago, son as redes un espazo real?

O humor

Eu son máis ben tirando a sosaina; non é doado que algo me arranque unha gargallada, non me río con depende que chistes, tampouco me río con personaxes coma Torrente… e algúns chistes ou bromas ata me cabrean un pouco.

Estamos en plena polémica da utilización do humor e fixeime nalgunhas máximas que oín ou lin estes días, coas tres estou parcialmente de acordo.

O humor é ficción

O límite está no contexto

O límite do humor negro está na dor das vítimas

O humor é ficcion, a veces. En moitas actividades artísticas está presente o humor; no cine, na literatura… mesmo hai subxéneros; comedia, literatura de humor… Nestes casos podemos elixir, o mesmo que coas que non son de humor. A min non me gustan as películas de acción trepidante con moitos efectos especiais e moito ruído, e non vou velas. Tampouco me gustan moitas de humor -xa mencionei as de Torrente- que tampouco vexo.

Tamén existe o humor satírico, que non é de ficción, é de opinión. Nos xornais aparecen viñetas de humor que se colocan na sección de opinión. Pode alguén ofenderse por iso?

Ter en conta o contexto ten sentido, non é o mesmo publicar, nun medio, un chiste sobre xs funcionarioxs que facelo na túa cara -eu fun funcionaria. A persoa que mantiña que o límite está no contexto puña coma exemplo facer o amor, que está ben en xeral pero non se o fas no velorio do teu avó, diante do féretro.

Pór o límite na dor das vítimas estaría ben. Aínda que tamén hai que recoñecer que dentro do “colectivo” de vítimas hai unhas máis sensibles ca outras. Mesmo hai familiares de segundo grao de parentesco que se ofenden máis que a propia vítima.

A min non me gusta o humor que ridiculiza colectivos -gangosos, funcionarixs, mulleres, homosexuais, habitantes de Lepe… Pero o que realmente me importa é a malafollá. Moitas persoas utilizan o humor coma unha excusa para ofender sen que a persoa ofendida poida defenderse. Aclaro. Como titora docente tiven que resolver casos deste tipo.

Un grupo fai matonismo -“bromas pesadas”- a un alumno polo seu amaneiramento, anomalía física… outrxs compañeirxs dinlle que faga como que non lle importa e así pararán, pero non paran porque saben que si que lle importa… Cando se aborda o problema na titoría, o primeiro argumento dos “matóns” é: “no… é de broma e a el non lle importa, xa sabe que é broma, somos amigos…”. Vaia, que non ten sentido do humor a criatura.

Para min o límite está na intencionalidade de causar dor, de forma directa.